Džamija Sultanija u Plavu

    Sultanija je podignuta 1907. godine sredstvima sultana Abdul Hamida II, u znak sjećanja na šehide koji su pali u boju na Nokšiće, početkom decembra 1879. godine za odbranu Plava i Gusinja, nakon što je 1878. godine na Berlinskom kongresu donesena odluka da se Plav i Gusinje pripoje Crnoj Gori, što je bošnjačko i albansko stanovništvo odbilo, kada je i uslijedio napad crnogorske vojske i kada je upravo nadomak Plava u selu Nokšiću crnogorska vojska poražena od Plavljana i Gusinjana.

foto Sead Jasavić

    Nalazi se u samom centru plavske čaršije. Zidana je skoro deset godina od veoma čvrstog materijala. Radili su je čuveni neimari iz Debra. Kamen za džamiju donešen je iz velike daljine. Ova džamija je jedinstvena po svojoj gradnji na našem području. Ta specifičnost se ogleda u umjetničkom oblikovanju, tј. klesanju kamena, kao i vezivanju kamena pomoću žlijeba, što je do tada bio slučaj samo sa obrađivanjem drveta. Kamen je sa žlijebom bio vezan sa olovom tako da je ovaj objekat činio salivenim. Od istog materijala i na istom principu bila je sagrađena i vitka munara.
Pretpostavlja se da je s malterom miješana smješa od jaja, što je objektu davalo veliku čvrstinu. Zidovi džamije, kako vanjski tako i unutrašnji, krasili su uklesani ajeti na arapskom jeziku, kao i jedinstvene arabeske.

foto Sead Jasavić

    Godine 1927. munare je srušeno, džamija je oduzeta i pretvorena u školu. Ovo je odlučeno na sjednici školskog odbora 9. aprila 1927. godine, pa je i krov porušen.  Sa zidova džamije su uklonjeni natpisi na аrapskom jeziku, promijenjeni su svi prozori, vrata, pregrađen je unutrašnji dio džamije tako da su umjesto mihraba, minbera i ćursa паргаvljene zatvorske ćelije i kancelarije.Tom prilikom su na dva ugla bila stavljena i dva krsta na krovu. Aktom Vrhovnog starješinstva Islamske zajednice br. 893 od 27. VII 1933. Godine, traženo je od Ministarstva prosvjete da se džamija vrati Islamskoj zajednici, a ovi koji su stavili krstove da se kazne.[1] Služila je kao škola i poslije Drugog svjetskog rata.

foto Sead Jasavić

    Godine 1959. vlasti su odlučile da džamiju Sultaniju pretvore u policijsku ustanovu i zatvor. Na osnovu zahtjeva Mešihata Islamske zajednice Crne Gore i razgovora sa tadašnjim predsjednikom Republike Crne Gore Momirom Bulatovićem po ovom i drugim pitanjima vraćena je Islamskoj zajednici Plava 1991. godine.[2]

foto Sead Jasavić

    Sultanija je doživjela svoju rekonstrukciju, vraćena svojoj prvobitnoj namjeni kada je i otvorena 30. jula 2005. godine. [1]

    Prvi imam Sultanije bio je Mula Agan Kojić, a poslije njegovog odlaska u komite mula Arif ef. Krcić i Mula Medo Musić (bio je imam i u Carskoj dzamiji). Prvi imam obnovljene Sultanije je ef. Sead Jasavić.[2]

Izvor: [1] „Džamije u Crnoj Gori“ Bajro Agović, str. 370;

           [2] „KULTURNO-ISTORIJSKO NASLJEĐE PLAVSKO-GUSINJSKOGA KRAJA“ Halil R. Markišić str. 64.